Ayn Calut Savaşı: Müslümanların Son Müdafaa Hattı - II

BÖLÜM 2:

(İlk bölümü okumak için: Hülagü'nün İlerleyişi)

DÜĞÜMÜN KOPTUĞU YER

Kahire'den yola çıkan Sultan Seyfeddin Kutuz, ünlü Bahrî Memlûklerinden Emir Baybars Bundukdarî'yi öncü birliklerin başında Filistin'e gönderdi.Baybars kumandasındaki Memlûk öncüleri Filistin'de Moğol kuvvetlerini mağlup ederek Gazze'yi ele geçirdi.Moğolların tacizlerinden korkan sahil şeridindeki Haçlı devletleri Memlûk ordusundan yana tavır aldılar ve Sultan Seyfeddin Kutuz ile anlaştılar.Hatta asker vermeyi bile teklif ettilerse de Sultan bunu kabul etmedi.Bu sayede Memlûklar iki ateş arasında kalmaktan kurtulmuş, cephe gerisi sağlama alınmıştır.

Hülagu'nun Suriye'deki vekili Moğol ordusu kumandanı Ketboğa Filistin'deki hadiseyi öğrenip hemen harekete geçti.Moğol ordusuna takviye olarak Kilikya Ermenileri ve Frank kuvvetleri de destek verdi.Böylece 14.000 ile ila 20.000 kişi arasında bir orduya sahip olan güçlü Moğol ordusu Memlûklere yaklaşmaya başladı.

Moğolların üzerine gitmekte olan Memlûk ordusu emirleri bir ara Moğollarla savaşma hususunda tereddüt gösterdilerse de Sultan Kutuz'un onlara senelerce beyt-ül mâl'ın ekmeğini yiyen insanların şimdi cihattan geri durmalarının büyük vebal olduğu şeklindeki sözlerinden etkilenip şevk ve heyecanla yollarına devam ettiler.Ayn Calut mevkiine gelindiğinde Ketboğa ordusunun mevcut yeri öğrenildi ve savaş planı yapıldı.Sultan Seyfeddin Kutuz, savaştan önce Moğol ordularının İslâm aleminde tertip ettiği zulümleri,katliamları ve tahribatları hatırlatarak ordusunun inancını ve azmini artırmıştı.Tarihî kaynaklar incelendiğinde Memlûk ordusunun, Moğol kuvvetlerinden daha az olduğu söylenebilir. Memlûklerin 12 bin ila 20 bin kişi arasında, Moğolların da 20 bin veya 20 binden fazla olduğu ifade edilebilir.

Ketboğa ordusu Şeria Nehri'ni geçer geçmez Baybars komutasındaki Memlûk öncü kuvvetlerinin ok yağmuru ile karşılaştı. Baybars Moğol ordusuna mukavemet göstermeye gayret etti.Ağır zırhlı Frank süvarileri karşısında ağır kayıp vermeye başlayınca hızlı bir manevrayla geri çekilerek Moğol ordusunu ormanların içine çekmeye başladı.Kumandan Ketboğa, tüm Memlûk ordusunun bundan ibaret olduğunu zannedip topyekûn hücum emri verdi. Böylece ağaçlarla çevrili bir vadiye gelindiğinde pusu kuran Kutuz komutasındaki asıl Memlûk ordusu ortaya çıktı ve Moğol kuvvetlerine saldırdı.Pusuya düşen Ketboğa ise ricat etmeyerek amansız bir şekilde mücadelesine davam etti.Ayn Calut'ta kanlı bir savaş yaşanıyordu.Bu arada Moğol sağ kanadı, Memlûk sol kanadını dağıtmaya başladı.Bunu haber alan merkezdeki Sultan Kutuz, hemen sol kanada yardıma koştu ve miğferini yere atıp 3 kere  ''yüce İslâm!'' diye bağırarak bütün kuvvetiyle Moğollara saldırdı.Sultanlarının gayretiyle Memlûkler tekrar toparlandı ve Moğollar sol kanattan püskürtüldü. 

İbn Kesir, savaş meydanında Kutuz’a dair şu bilgileri vermektedir; ''Savaş yapılırken Kutuz’un atı öldürülmüştür. O anda yedek atları bulunduran sorumlulardan hiçbirini yanında bulamayınca kendisi atından indi ve bir süre yerde hareketsiz kaldı. Savaş devam ediyordu. […] emirlerden biri onu bu halde görünce atından indi ve ona kendi atına binmesini istedi […] fakat o binmedi ve emire 'Müslümanları senin yararından yoksun bırakamam' dedi. Nihayet yedek atların sorumlusu geldi. Ona bir at verdi. O da ata bindi. Emirlerden biri onu kınadı ve 'Ey han, niçin o emirin atına binmedin, düşmanlardan biri seni o halde görseydi öldürürdü. Senin ölümün nedeniyle de İslamiyet helak olurdu' dedi. Sultan, 'Ben öldürülseydim Cennet'e giderdim. İslam’a gelince, onun sahibi vardır. Falan, falan ve falan hükümdarlar öldüler ama İslamiyet’i onlardan koruyacak başka hükümdarlar ortaya çıktılar' demiştir.'' (KAREFAD,2019,253-256)

Savaşta üstün konumunu muhafaza eden Memlûkler, el bombalarını da bu savaşta kullandılar. Moğol ordusu Ayn Calut'ta kuşatıldı ve kılıçtan geçirildi.Ketboğa ve oğlu da savaş meydanında öldürüldüler.Emir Baybars, kaçan Moğolları takip ederek birçoğunu imha etti.Dımaşk ve bütün Suriye, Memlûk hakimiyetine girdi.Suriye Eyyubi emirleri, Humus civarında 6 bin kişilik bir Moğol ordusunu mağlup edip Memlûklere iltihak etti.Hezimeti Tebriz'de haber alan Hülagu, ''bir alev denizi gibi'' köpürdü.Yanında esir olarak bulunan Eyyubi Sultanı Nasır Yusuf'u katletti.İntikam için gönderdiği ordu, Halep ve civarında büyük katliamlar tertip etmekten başka bir şey yapamadı ve geri çekildi. Zafer haberi İslâm dünyasında büyük bir mutlulukla karşılanmış, Moğolların yenilmez güç oldukları efsanesi artık tarihin çöplüğüne atılmıştı.İntikam almak için hazırlanan İlhanlı Devleti Hükümdarı Hülagu Han, bir başka Moğol devleti olan Altın Orda'nın Müslüman hükümdarı Berke Han'ın ordusu karşısında 1263'te Terek Irmağı civarında unutamayacağı bir hezimete uğramıştır.

Müslümanların bu zaferi, ilerleyen yıllarda Moğolların İslâm dünyasından çekilmesi,İslâm'a girmeleri ve Müslümanların zulüm ve esaretten kurtulmalarının ilk adımını teşkil edecektir.

''Allah'ın izniyle büyük bir topluluğa galip gelen nice küçük topluluklar vardır.Allah, sabredenlerle beraberdir.''

Bakara Suresi-249.Ayet